Kazakistan’da enerji, ulaşım ve belediye işçileri greve gitti

Kazakistan’ın Almatı kentinde askerler ve polis tarafından kapatılan ana meydanın yakınında, çatışmalar sırasında yanan bir otobüsün içinden görülen askerler devriye geziyor, 10 Ocak 2022. (AP Photo/Vasily Krestyaninov, File)

Güneybatı Kazakistan’da 15 Şubat’ta çeşitli sektörlerde grevler başladı. Mangistav eyaletinde yedi ayrı şirkette işçiler, düşük ücretler, kötü çalışma koşulları ve siyasi baskıyı protesto etmek için Çarşamba günü fiili greve gitti. Grevciler yaptıkları açıklamalarda birbirleriyle dayanışmalarını dile getirdiler ve ülkedeki oligarkların sahip olduğu milyonların bir kısmını vermeleri gerektiğini vurguladılar.

Ocak ayında polisin gaz fiyatlarındaki keskin artışa itiraz eden protestocuları katlettiği Janaözen şehri de son işçi ayaklanmalarının sarstığı yerler arasında yer alıyor. Petrol şirketi Özenmunaygaz’da çalışan sondaj işçilerinin talepleri arasında Ocak ayındaki gösterilere katıldıkları için hapsedilenlerin serbest bırakılması da var. Bir bildiri okuyan bir işçi, hükümetin iddialarının aksine “tutuklular terörist değildir. İşkencenin durdurulmasını ve serbest bırakılmalarını talep ediyoruz,” dedi.

Petrol işçileri, iki haftadır hükümetin işsizlere uzun süredir verdiği sözleri yerine getirmesi talebiyle protesto gösterileri düzenleyen şehirdeki işsizler için de iş istiyor. Yetkililer, kentin yaklaşık 83.000 sakininden sadece 8.000’inin iş bulamadığını iddia ederken, kent sakinleri gerçek sayının 25.000 olduğunu söylüyor.

Aktau, Kalamkas ve Jetibay kentlerinde belediye hizmetlerinde çalışanların yanı sıra ulaşım, inşaat ve enerji şirketlerinde çalışan işçiler aynı gün greve gitti. Şu anda mevcut olan sınırlı haberler, greve katılanların sayısı hakkında bilgi vermese de, video görüntüleri en az yüzlerce kişinin katıldığını gösteriyor. (Videodaki sesli anlatım Rusça. Videonun ikinci yarısında ise farklı fabrikalardan işçi gruplarının taleplerini Kazakça okuduğu görülüyor.)

Perşembe günü, Kazakistan’ın Hazar kıyısında yer alan yaklaşık 180.000 nüfuslu bir şehir olan Aktau’da, Aktaukrantechservice LLP’de çalışan petrol işçileri, hükümetin “Ocak olaylarıyla bağlantılı olarak masum yurttaşlara yönelik zulme ve iftiralara son vermemesi”, şirketin “maaşları artırmaması” ve “sosyal şartları ve yaşam koşullarını düzgün bir seviyeye getirmemesi” halinde greve gitme tehdidinde bulundu. Enerji şirketi BozashyTransKurylys LLP işçileri de benzer bir açıklama yaptılar.

Enerji sektörü işçileri, ulusal petrol ve gaz holdingi KazMunayGaz’a öfkeliler. Halkın muhalefetine rağmen, Kazak hükümeti şu anda ülkenin doğal kaynaklarından daha fazlasını özel şirketlere devretmeye hazırlanıyor. Enerji bakanlığı, 7 Şubat’ta yaptığı bir açıklamada, sosyal medyada talep edildiği gibi Kazakistan’ın petrol ve gaz arzını ulusallaştırma niyetinde olmadıklarının altını çizdi. Bakanlığın basın servisi şunları belirtiyordu: “Devlet, petrol ve gaz tesisleri dahil olmak üzere, devlet ve yarı devlet işletmelerini rekabetçi bir ortama aktarmak için aktif biçimde çalışıyor.”

Bu haftaki grevler, Mangistav’da bölgenin ısı, su ve elektriğini sağlayan bir nükleer santral olan MAEK-Kazatomprom’daki işçilerin yüzde 100 ücret zammı talebiyle fiili greve gitmelerinden sekiz gün sonra gerçekleşti.